వైకాపా అధినేత వైఎస్‌ జగన్‌ సతీమణి వై.ఎస్‌.భారతి డైరెక్టర్‌గా ఉన్న భారతి సిమెంట్ కార్పొరేషన్‌కు చెందిన రెండు సున్నపురాయి మైనింగ్ లీజులపై రాష్ట్ర ప్రభుత్వం నోటీసులు జారీ చేసింది. ఈ లీజుల మంజూరులో నిబంధనల ఉల్లంఘన జరిగిందన్న అభిప్రాయంతో, 15 రోజుల్లో స్పష్టమైన వివరణ ఇవ్వాలని సూచించింది.

సున్నపురాయి ఒక మేజర్ మినరల్ కావడంతో, కేంద్ర ప్రభుత్వ నిబంధనల ప్రకారం వీటిని ఈ-వేలం విధానం ద్వారానే కేటాయించాలి. అయితే ఈ నియమాలను పక్కనపెట్టి గత ఏడాది ఫిబ్రవరిలో అప్పటి జగన్ ప్రభుత్వం దరఖాస్తు విధానంలోనే భారతి సిమెంట్‌కు రెండు లీజులు మంజూరు చేసినట్లు ప్రభుత్వ వర్గాలు వెల్లడించాయి.

కేంద్ర సవరణలకు విరుద్ధంగా లీజుల మంజూరు

2015, 2021 సంవత్సరాల్లో కేంద్ర ప్రభుత్వం తీసుకొచ్చిన సవరణల ప్రకారం, మేజర్ మినరల్ లీజులు వేలం ద్వారానే ఇవ్వాలని స్పష్టంగా పేర్కొంది. అయినప్పటికీ, భారతి సిమెంట్ గతంలో దాఖలు చేసిన దరఖాస్తుల ఆధారంగా 2024 ఫిబ్రవరిలో రెండు లీజులను మంజూరు చేయడం నిబంధనలకు విరుద్ధమని అధికారులు పేర్కొంటున్నారు.

ఈ రెండు లీజులు వైఎస్సార్ కడప జిల్లా

• కమలాపురం మండలంలో 509.18 ఎకరాలు,

• ఎర్రగుంట్ల మండలంలో 235.56 ఎకరాల విస్తీర్ణంలో ఉన్నాయి.

మొదట ఈ ప్రాంతాల్లో సున్నపురాయి లీజుల కోసం రఘురామ్ సిమెంట్స్ లిమిటెడ్ 2008లో దరఖాస్తు చేసుకోగా, అప్పటి వైఎస్‌ఆర్ ప్రభుత్వం ఎల్‌వోఐ (Letter of Intent) జారీ చేసింది. అయితే అవసరమైన మైనింగ్ ప్లాన్, పర్యావరణ అనుమతులు సమయానికి పొందకపోవడంతో లీజులు ఖరారు కాలేదు.

కంపెనీ పేరు మార్పు, అనుమతుల లోపం

ఎల్‌వోఐ రఘురామ్ సిమెంట్స్ పేరిట జారీ అయినప్పటికీ, తరువాత లీజు భారతి సిమెంట్ పేరిట మారిన విషయాన్ని ప్రభుత్వం అధికారికంగా తెలియజేయలేదన్న అంశం కూడా ఇప్పుడు వివాదంగా మారింది. అదే సమయంలో, కేంద్ర సవరణలు అమల్లోకి రావడంతో ఈ లీజులు వేలం ద్వారానే ఇవ్వాల్సి ఉండగా, దానికి భిన్నంగా చర్యలు తీసుకున్నారని అధికారులు అభిప్రాయపడుతున్నారు.

ఏసీసీ, రామ్‌కో సిమెంట్స్‌కూ ఇదే తరహా మంజూర్లు

భారతి సిమెంట్ మాత్రమే కాకుండా,

• వైఎస్సార్ కడప జిల్లా మైలవరం మండలంలో 997 హెక్టార్ల సున్నపురాయి లీజును ఏసీసీ సిమెంట్స్‌కు,

• ఎన్టీఆర్ జిల్లా జగ్గయ్యపేట మండలం జయంతిపురంలో రామ్‌కో సిమెంట్‌కు 267.30 ఎకరాల లీజును

వైకాపా ప్రభుత్వం 2023–24 మధ్య కాలంలో మంజూరు చేసింది. ఈ సంస్థలకూ గతంలో ఎల్‌వోఐలు జారీ అయినప్పటికీ, కేంద్ర సవరణల కారణంగా లీజులు ఖరారు కాలేదు. అయినా కూడా, ఎన్నికలకు ముందు నెల రోజుల వ్యవధిలోనే ఈ లీజులను మంజూరు చేయడం ప్రశ్నార్థకంగా మారింది.

ఐబీఎం అభ్యంతరం, కేంద్రం జోక్యం

ఈ నాలుగు లీజులకు సంబంధించి మైనింగ్ ప్లాన్‌లను ఆమోదం కోసం ఇండియన్ బ్యూరో ఆఫ్ మైన్స్ (IBM) వద్దకు పంపగా, అక్కడ నుంచి అభ్యంతరం వ్యక్తమైంది.
“2015 తర్వాత వేలం తప్పనిసరి అయినప్పటికీ, 2023–24లో దరఖాస్తు విధానంలో ఈ లీజులు ఎలా మంజూరు చేశారు?” అంటూ ఐబీఎం ప్రశ్నించింది. ఈ విషయాన్ని కేంద్ర గనులశాఖ దృష్టికి కూడా తీసుకెళ్లింది.

లీజుల రద్దుపై రాష్ట్ర ప్రభుత్వ నిర్ణయం

కేంద్ర గనులశాఖ అభ్యంతరాల నేపథ్యంలో, రాష్ట్ర ప్రభుత్వం న్యాయసలహా తీసుకొని ఈ నాలుగు లీజులను రద్దు చేయాలనే దిశగా నిర్ణయం తీసుకున్నట్లు సమాచారం. అందులో భాగంగానే భారతి సిమెంట్‌తో పాటు ఏసీసీ, రామ్‌కో సిమెంట్స్‌కు నోటీసులు జారీ చేసింది. సంస్థలు ఇచ్చే వివరణలను పరిశీలించిన అనంతరం తదుపరి చర్యలు తీసుకోనున్నట్లు అధికారులు తెలిపారు.