ఇండియాలో డిజిటల్ చెల్లింపుల రంగంలో యూపీఐ (యునిఫైడ్ పేమెంట్స్ ఇంటర్‌ఫేస్) ఒక విప్లవాత్మక మార్పును తీసుకువచ్చింది. రోజురోజుకీ యూపీఐను ఉపయోగించే వినియోగదారుల సంఖ్య పెరుగుతోంది. అదే విధంగా, దీని ద్వారా జరిగే లావాదేవీలు కూడా భారీగా పెరుగుతున్నాయి. ఈ మార్పులు ప్రపంచంలో పెద్దదిగ్గజాలైన వీసా (Visa), మాస్టర్‌కార్డ్ (Mastercard) సంస్థలకు అస్సలు నచ్చడం లేదు.

వీసా, మాస్టర్‌కార్డ్ వంటి అంతర్జాతీయ కార్డ్ సంస్థలు ఇప్పటికీ చెల్లింపుల సెటిల్‌మెంట్‌ను కొన్ని గంటల నుంచి రోజులు తీసుకునే విధానంలో నిర్వహిస్తున్నాయి. అయితే భారతదేశంలో నేషనల్ పేమెంట్స్ కార్పొరేషన్ ఆఫ్ ఇండియా (NPCI) అభివృద్ధి చేసిన యూపీఐ వ్యవస్థ రియల్ టైమ్ లో ట్రాన్సాక్షన్లను సెటిల్ చేయగలదు, అంటే ఒక బ్యాంక్ నుంచి మరో బ్యాంకుకు సెకన్ల వ్యవధిలోనే నగదు బదిలీ చేయగలదు.

దినసరి లావాదేవీలలో యూపీఐ దూసుకుపోతున్న తీరు

• జూన్ 1, 2025 న ఒక్కరోజే యూపీఐ ద్వారా 6.44 కోట్ల ట్రాన్సాక్షన్లు జరిగాయి.

• జూన్ 2న మరింత పెరిగి 6.5 కోట్ల పేమెంట్లు నమోదయ్యాయి.

• మే నెలలో రోజుకు సగటున 6.02 కోట్ల ట్రాన్సాక్షన్లు నమోదయ్యాయి.

ఇవి అమెరికా సంస్థలైన వీసా మరియు మాస్టర్‌కార్డ్ లావాదేవీలతో పోల్చితే చాలా సమానంగా, కొద్దికాలంలోనే దాటే స్థాయికి చేరుతున్నాయి. ఉదాహరణకు:

• వీసా: రోజుకు సగటున 6.74 కోట్ల ట్రాన్సాక్షన్లు ప్రాసెస్ చేస్తుంది.

• మాస్టర్‌కార్డ్: రోజుకు సుమారు 4.5 కోట్ల ట్రాన్సాక్షన్లు.

అయితే ఈ సంస్థలు ఎక్కువగా క్రెడిట్ కార్డ్‌ ఆధారిత చెల్లింపులకే పరిమితం, కానీ యూపీఐ డెబిట్, పర్సనల్ బదిలీలు, బిల్లులు తదితరాలన్నింటినీ ఒకే ప్లాట్‌ఫామ్‌లో నిర్వహిస్తుంది.

రాబోయే లక్ష్యం – రోజుకు 8 వేల కోట్ల రూపాయల విలువైన లావాదేవీలు

NPCI ప్రకారం, వారు త్వరలో రోజుకు ₹8 వేల కోట్ల విలువైన యూపీఐ లావాదేవీలను నిర్వహించాలనే లక్ష్యంతో ఉన్నారు. ఇప్పటికే మార్చి 2025లో ఒక్క నెలలోనే ₹25 లక్షల కోట్ల విలువైన చెల్లింపులు యూపీఐ ద్వారా జరిగాయి. దేశవ్యాప్తంగా 85% పైగా డిజిటల్ పేమెంట్లు యూపీఐ ద్వారానే జరుగుతున్నాయని అంచనా.

జాతీయ స్థాయిలో కాకుండా అంతర్జాతీయంగా కూడా పోటీగా యూపీఐ

ఇంతమేర చెల్లింపులు జరగడం ప్రపంచ దృష్టిని ఆకర్షిస్తోంది. చైనాలో విచాట్ పే, అలీపే వంటి పేమెంట్ అప్లికేషన్లు రోజుకు సుమారు ₹16 వేల కోట్ల విలువైన లావాదేవీలు నిర్వహిస్తున్నా, అవి ప్రధానంగా వాలెట్ ఆధారిత చెల్లింపులు మాత్రమే. అంతేకాక, బ్యాంకుల మధ్య నేరుగా నగదు బదిలీలు వీటిలో సాధ్యపడవు.

ఇక బ్రెజిల్ దేశం కూడా యూపీఐ తరహాలో Pix అనే సిస్టమ్‌ను ప్రవేశపెట్టింది, అది ఏడాదికి సుమారు 64 బిలియన్ ట్రాన్సాక్షన్లు నిర్వహిస్తోంది.

యూపీఐ విజయం వెనుక కారణాలు

• రియల్ టైమ్ సెటిల్మెంట్ – డబ్బు తక్షణమే వెళ్లడం

• వినియోగదారులకు అదనపు ఛార్జీలు లేకపోవడం

• బహుళ బ్యాంక్‌లు, అప్లికేషన్ల మధ్య అనుసంధానం

• సాధారణ స్మార్ట్‌ఫోన్ వాడే వారు కూడా సులభంగా ఉపయోగించగలగడం

• సెక్యూరిటీ మరియు గమనిక లక్షణాలు (SMS, OTP, పిన్ సిస్టమ్)

గత 5 సంవత్సరాల్లో యూపీఐ 15 రెట్లు పెరిగింది. డిజిటల్ ఇండియాలో ఇది ప్రధాన ఇంధనంగా మారింది. యూపీఐపై ప్రజల విశ్వాసం, ప్రభుత్వం ఇచ్చిన మద్దతు, సాంకేతికంగా ఉన్న ఆధునికత... ఇవన్నీ కలిసివచ్చి దీన్ని ప్రపంచంలోనే గొప్ప పేమెంట్ వ్యవస్థగా నిలబెట్టాయి.