ఇటీవల చైనా ఏర్పాటు చేసిన భారీ సైనిక ప్రదర్శన కార్యక్రమంలో ఇరాన్, మయన్మార్, కంబోడియా, లావోస్, ఇండోనేసియా తదితర 26 దేశాధినేతలు పాల్గొన్నారు. అయితే, సర్వసాధారణంగా ఆయురోపా దేశాల అధినేతలు లేకపోవడం, అమెరికా, జపాన్ లాంటి దేశాలు దూరంగా ఉండడం ప్రత్యేకంగా గమనార్హం. విశేషంగా పాకిస్థాన్‌ ప్రధాని షెహబాజ్ షరీఫ్, సైన్యాధ్యక్షుడు అసీం మునీర్‌ల భాగస్వామ్యం, పాకిస్థాన్‌కు చైనాతో అత్యంత సాన్నిహిత్యం ఉందని ప్రదర్శించడమే ప్రత్యేక అంశం.

ఈ కార్యక్రమంలో చైనా అత్యాధునిక ఆయుధాలను ప్రదర్శించింది. ఇందులో అణ్వాయుధ క్షిపణి DF-61, జలాంతర్గాముల నుంచి ప్రయోగించే JL-3 క్షిపణులు, డీఎఫ్-17, వైజే-21 రాకెట్‌లు, ఆధునిక డ్రోన్లు, యాంటీడ్రోన్ వ్యవస్థలు, మానవరహిత విమానాలు, యుద్ధ నౌకలు, లేజర్లు, మైక్రోవేవ్ బీమ్‌లు ఉన్నాయి. ఈ ప్రదర్శన ద్వారా చైనా తన సైనిక శక్తిని ప్రపంచానికి తెలియజేసింది.

భారత ప్రధాని మోదీ షాంఘై సహకార సంస్థ శిఖర సదస్సులో పాల్గొన్నప్పటికీ, ఈ కవాతులో పాల్గొనడం మానేశారు. ఇది చైనా విధానాలను సమర్థించట్లేదని, స్వతంత్రంగా వ్యూహాత్మకంగా వ్యవహరించాలని సూచించేది.

భారత్‌ గుర్తించాల్సిన ముఖ్య విషయం – చైనా సృష్టించిన ఈ ఆధునిక ఆయుధాలు త్వరలో పాకిస్థాన్‌ వంటి దేశాలకు చేరే ప్రమాదం ఉంది. గతంలోపలపైన పాకిస్థాన్‌చైనా సహకారంతో భారత భద్రతను ముప్పులోకి నెట్టిన ఉదాహరణలు ఉన్నాయి. ముఖ్యంగా జే10 సీ యుద్ధ విమానాలు, PL-15 దీర్ఘ రేంజ్ క్షిపణులు చైనా ద్వారా పాక్‌కు అందుతున్నాయి.

జిన్‌పింగ్, పుతిన్ సన్నిహిత్యం, చైనా-రష్యా బంధం ప్రపంచ రాజకీయ పరిణామాల్లో భారత్‌కు కొత్త శంకలను కలిగిస్తోంది. ప్రపంచంలో ఇతర దేశాలు (బంగ్లాదేశ్, నేపాల్, శ్రీలంక) చైనా బల ప్రదర్శనను గమనిస్తూ మరింత జాగ్రత్తగా వ్యవహరించబోతున్నాయి.

భారత్ తీసుకోవాల్సిన చర్యలు

భారత్‌ ఈ పరిస్థితులను తీవ్రంగా పరిశీలించాలి. వ్యూహాత్మకంగా ముందుకు రావాలి. యుద్ధ వ్యవస్థలు, క్షిపణులు, ఆధునిక డ్రోన్లు, మానవరహిత ఆయుధ వ్యవస్థలు అభివృద్ధి చేయాలి. సైబర్ దాడులు, GPS స్పూఫింగ్, ఉపగ్రహ జామింగ్‌ల వంటి కొత్త యుద్ధ రూపాలను కూడా ఎదుర్కొనే తగిన చర్యలు తీసుకోవాలి. మౌలిక వసతులు, కమ్యూనికేషన్ రంగాల్లో పెట్టుబడులు పెంచుకోవాలి.

భారత్‌ అనుసరించాల్సిన మార్గం:

• బహుళపక్ష సహకారం (Multi-alignment Strategy)

• వ్యూహాత్మక స్వతంత్ర నిర్ణయాలు

• పాకిస్థాన్‌తో సాన్నిహిత్యం పెంపొందించకుండా నిర్లక్ష్యం చేయడం

• చైనా కవాతులో ప్రదర్శించిన ఆయుధాల పై అవగాహన పెంచడం

చైనా ప్రధానోద్దేశ్యం ప్రపంచ దేశాలపై ప్రభావం చూపడం. ఇది పూర్తిగా సాధించబడినది. కానీ భారత్‌ తన భద్రతా వ్యూహాలను పటిష్ఠం చేయాలి. ఆధునిక ఆయుధ వ్యవస్థలు, వ్యూహాత్మక భద్రతా చర్యలతో స్వతంత్రంగా ముందడుగు వేయాలి. అలాగే చైనా ద్వారా పాకిస్థాన్‌కు చేరే ఆయుధాల ప్రభావాన్ని గుర్తించి సమగ్ర వ్యూహాన్ని రూపొందించాలి.