సైబర్ మోసాల గురించి ఇప్పుడు కొత్తగా చెప్పాల్సిన అవసరం లేదు. కానీ గత కొన్నేళ్లుగా వీటి తీవ్రత ప్రమాదకర స్థాయికి చేరింది. ప్రభుత్వాలు, పోలీస్ శాఖలు ఎన్నో చర్యలు తీసుకుంటున్నా, మోసగాళ్లు మాత్రం రోజుకో కొత్త పద్ధతితో జనాలను టార్గెట్ చేస్తున్నారు. ముఖ్యంగా డబ్బు సంపాదన ఆశ, ఉద్యోగ అవసరం, భయం ఇవే ఆయుధాలుగా చేసుకుని అమాయకులను మోసం చేస్తున్నారు.

ఈ సైబర్ మోసాల వల్ల ఎంతో మంది లక్షల రూపాయలు కోల్పోగా, కొందరు మానసిక ఒత్తిడితో ప్రాణాల వరకు తీసుకునే పరిస్థితి కూడా ఏర్పడింది. మరి మన దేశంలో ప్రస్తుతం ఎక్కువగా జరుగుతున్న సైబర్ మోసాలు ఏవీ? వాటి నుంచి ఎలా తప్పించుకోవాలి? ఇప్పుడు తెలుసుకుందాం.

1. పెట్టుబడి, బెట్టింగ్ పేరుతో మోసాలు

ఈ రకమైన మోసాలు ఎక్కువగా వాట్సాప్, టెలిగ్రామ్ లేదా ఇతర యాప్‌ల ద్వారా మొదలవుతాయి.
“కొద్దిగా డబ్బు పెట్టితే డబుల్ లాభం”,
“బెట్టింగ్ యాప్‌లో రోజుకు వేలల్లో ఆదాయం”
అంటూ మెసేజులు పంపి ఆశ పెడతారు.

మొదట చిన్న మొత్తంతో లాభం వచ్చినట్లు చూపించి నమ్మకం కలిగిస్తారు. ఆ తర్వాత ఎక్కువ డబ్బు పెట్టగానే ఆ యాప్ లేదా వెబ్‌సైట్ అకస్మాత్తుగా పనిచేయడం ఆగిపోతుంది. అప్పటికే మీరు పెట్టిన డబ్బుతో మోసగాళ్లు కనిపించకుండా పోతారు. ఇది ప్రస్తుతం అత్యంత సాధారణంగా జరుగుతున్న స్కామ్.

2. వర్క్ ఫ్రమ్ హోమ్ ఉద్యోగ మోసాలు

“ఇంటి నుంచే పని… మంచి జీతం” అనే మాటలు వింటే ఎవరికైనా ఆకర్షణే. దీనినే మోసగాళ్లు అవకాశంగా మార్చుకుంటున్నారు.
వాట్సాప్ లేదా మెయిల్ ద్వారా ఉద్యోగ ఆఫర్ పేరుతో సంప్రదిస్తారు. తర్వాత రిజిస్ట్రేషన్ ఫీజు, ట్రైనింగ్ ఛార్జీలు అంటూ ముందే డబ్బులు అడుగుతారు.

డబ్బు కట్టగానే కాల్స్ ఎత్తరు, మెసేజులకు స్పందించరు. ఉద్యోగం ఉండదు… డబ్బూ తిరిగి రాదు.

3. అధికారులమని చెప్పుకుని చేసే మోసాలు

ఈ స్కామ్‌లో మోసగాళ్లు మీ ఆఫీస్ బాస్, సీనియర్ మేనేజర్ లేదా ప్రభుత్వ అధికారిగా నటిస్తారు.
ఫోన్ చేసి నమ్మకం కలిగించేలా మాట్లాడతారు. కొన్ని సందర్భాల్లో భయపెడతారు కూడా.

“అర్జెంట్‌గా డబ్బు పంపాలి”,
“మీ ఫోన్‌కు వచ్చిన OTP చెప్పాలి”
అంటూ అడుగుతారు. కంగారు పడి మీరు ఆ వివరాలు ఇస్తే, మీ బ్యాంక్ ఖాతా ఖాళీ అవుతుంది.

4. AI వాయిస్ క్లోనింగ్ – కొత్త తరహా మోసం

ఇది ఇప్పుడు అత్యంత ప్రమాదకరమైన మోసం.
AI సాయంతో మీ కుటుంబ సభ్యులు లేదా స్నేహితుల గొంతును పోలిన వాయిస్ తయారు చేసి కాల్ చేస్తారు.
“మీ బంధువు అరెస్టయ్యారు”,
“పోలీస్ కేసు పెట్టాం”
అంటూ భయపెడతారు.

ఆ భయంతో చాలా మంది నిజమేనని నమ్మి డబ్బులు పంపుతున్నారు. ఇది పూర్తిగా మోసం అని గుర్తుంచుకోవాలి.

5. ఫిషింగ్, ఫేక్ బ్యాంక్ లింక్ మోసాలు

“మీ బ్యాంక్ అకౌంట్ బ్లాక్ అయ్యింది”,
“KYC అప్డేట్ చేయాలి”
అంటూ మెసేజ్ పంపి ఒక లింక్ ఇస్తారు.

ఆ లింక్‌పై క్లిక్ చేస్తే బ్యాంక్ వెబ్‌సైట్‌లా కనిపించే ఫేక్ సైట్ ఓపెన్ అవుతుంది. అక్కడ మీ పాస్‌వర్డ్ లేదా వివరాలు ఎంటర్ చేయగానే మోసగాళ్ల చేతికి మీ డేటా వెళ్లిపోతుంది. క్షణాల్లో ఖాతా ఖాళీ అవుతుంది.

6. సిమ్ స్వాప్ స్కామ్‌లు

ఈ స్కామ్‌లో మోసగాళ్లు మీ వివరాలతో డూప్లికేట్ సిమ్ కార్డ్ తీసుకుంటారు.
అचानक మీ ఫోన్‌లో సిగ్నల్ పోతుంది.
మీకు వచ్చే కాల్స్, OTPలు అన్నీ మోసగాళ్లకే వెళ్తాయి.

దీని ద్వారా మీ బ్యాంక్ అకౌంట్లు ఖాళీ చేయడం, వ్యక్తిగత సమాచారం దుర్వినియోగం చేయడం జరుగుతుంది.

సైబర్ మోసాల నుంచి ఎలా రక్షించుకోవాలి?

• తెలియని లింకులపై క్లిక్ చేయవద్దు

• ఎవరూ ఫోన్‌లో OTP అడిగితే చెప్పకండి

• అధిక లాభాలు హామీ ఇచ్చే పెట్టుబడులకు దూరంగా ఉండండి

• డబ్బు అడిగే ఉద్యోగ ఆఫర్లను నమ్మవద్దు

• సందేహం వస్తే వెంటనే కుటుంబ సభ్యులతో లేదా అధికారులతో మాట్లాడండి

డిజిటల్ ప్రపంచంలో సౌకర్యాలు పెరిగినట్లే ప్రమాదాలు కూడా పెరిగాయి. కొంచెం జాగ్రత్త, సరైన అవగాహన ఉంటేనే సైబర్ మోసాల నుంచి మనల్ని మనం రక్షించుకోగలం. ఒక్క క్షణం ఆలోచించకపోతే జీవితకాల పొదుపు నష్టమయ్యే ప్రమాదం ఉందని గుర్తుంచుకోవాలి.